Mur który nie pozwoli rządzić przeciwnikom Kaczyńskiego:
1. Prezydent:
• Jeszcze przez rok i dziewięć miesięcy to Andrzej Duda będzie podpisywał lub nie każdą uchwaloną ustawę. By odrzucić prezydenckie weto, trzeba mieć 276 z 460 posłów. KO, Trzeciej Drodze i Lewicy brakuje więc 28 głosów.
• W październiku weszła też w życia ustawa, która dała prezydentowi większe kompetencje w sprawach europejskich. Rząd będzie musiał przedstawiać do zatwierdzenia kandydatów na stanowiska komisarzy, członka Trybunału Obrachunkowego, sędziego Trybunału Sprawiedliwości UE czy rzecznika generalnego TSUE. Andrzej Duda będzie więc mógł blokować wiele nominacji, od sędziowskich, przez generalskie, po unijne.
2. Trybunał Konstytucyjny:
Wszyscy z 15 sędziów są sprzymierzeńcami obecnego obozu. By opozycja zyskała większość, musi wybrać ośmiu z 15 sędziów. Nastąpi to dopiero po 30 stycznia 2027 r.
3. Narodowy Bank Polski:
Prezes NBP Adam Glapiński ma kadencję zabezpieczoną konstytucyjnie, która wygasa dopiero w połowie 2028 r.
4. Krajowa Rada Sądownictwa:
Składa się z 25 członków, w tym 15 sędziów wybranych przez Sejm na czteroletnie kadencje. By zmienić układ sił w KRS, nowy Sejm musi wybrać co najmniej pięciu nowych sędziów, co nastąpi najwcześniej w maju 2026 r. Do tego czasu zatem PiS wciąż będzie miał wpływ na nominacje sędziowskie, zarówno do sądów powszechnych, jak i Naczelnego Sądu Administracyjnego czy Sądu Najwyższego.
5. Prokurator Krajowy:
Co prawda prokuratora krajowego oraz jego zastępców powołuje i odwołuje premier, ale od 2022 r. musi uzyskać opinię prezydenta. Bez opinii prezydenta zmiana prokuratora krajowego jest niemożliwe. Od września dodatkowo prokurator krajowy zyskał ustawowo niemal wszystkie kompetencje prokuratora generalnego. Wcześniej zadania były cedowane wewnętrznym zarządzeniem, ale Zbigniew Ziobro zadbał o to, aby ustawowo zagwarantować sobie wpływy w prokuraturze na wypadek utraty władzy.
6. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji:
Sześcioletnia kadencja pięciu członków KRRiT kończy się dopiero we wrześniu 2028 r.
7. Komisja Nadzoru Finansowego:
Kadencja przewodniczącego KNF Jacka Jastrzębskiego kończy się w listopadzie. Wszystko jednak wskazuje, że premier Mateusz Morawiecki nominuje szefa nadzoru na kolejne pięć lat.
8. Rada Mediów Narodowych:
Sześcioletnia kadencja trzech z pięciu członków RMN, uznawanych za twarde jądro PiS, kończy się dopiero w 2028 r. Chodzi o Krzysztofa Czabańskiego, Joannę Lichocką i Piotra Babinetza. Wcześniej nie można ich odwołać.
Bez przychylnej RMN nie ma szans na zmiany w zarządzie TVP, Polskiego Radia i Polskiej Agencji Prasowej.
9. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów:
Jego prezesem do 2028 r. będzie Tomasz Chróstny.
Rola UOKiK jest bardzo duża. To on czuwa, by firmy, w tym spółki Skarbu Państwa, nie nadużywały przewagi konkurencyjnej i dba o interes konsumentów.
Przykładowo prezes UOKiK uznał, że w grudniu 2022 r. Orlen nie nadużył pozycji dominującej, windując ceny paliw. To on wyraża zgodę na fuzje i przejęcia, jak to miało miejsce np. przy transakcji przejęcie przez Orlen mediów z grupy Polska Press.
